معرفی ارز دیجیتال سولانا
سولانا (SOL) خود را به‌عنوان یک شبکه بلاکچین فوق‌العاده سریع، ایمن و مقیاس‌پذیر معرفی کرده است.
سولانا با زمان بلوکی که معمولاً زیر ۱۰۰۰ میکروثانیه است، سریع، ایمن و مقاوم در برابر سانسور می‌باشد. زیرساخت منبع‌باز آن، پلتفرم ضروری مورد نیاز برای تسریع پذیرش جهانی بلاکچین را ارائه می‌دهد.
معماری سولانا به گونه‌ای‌ست که تا ۷۱۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه، در یک شبکه‌ی ۱ گیگابیتی بدون پارتیشن‌بندی داده‌ها انجام شود. این شبکه حداکثر توان عملیاتی و دسترسی بالا را فراهم می‌کند. اثبات تکرار جریان سریع سولانا، ذخیره‌ی یک دفتر کل (ledger) توزیع‌شده‌ی بزرگ را امکان‌پذیر می‌سازد. جریان تراکنش مبتنی بر اجماع است، و فقط توسط سخت‌افزار محدود می‌شود.
شما به‌عنوان یک توسعه‌دهنده، می‌توانید با سولانا شروع به ساخت بازار یا اپلیکیشن غیر متمرکز خود کنید. یک اپلیکیشن کاربردی با ارسال تراکنش‌هایی با یک یا چند دستورالعمل، با یک کلاستر سولانا تعامل می‌کند. سپس زمان اجرا سولانا این دستورالعمل‌ها را به برنامه‌هایی که از قبل توسط توسعه‌دهندگان اپلیکیشن مستقر شده‌اند، منتقل می‌نماید. این دستورالعمل‌ها به‌ترتیب و به صورت اتمی برای هر تراکنش اجرا میشوند.
برای اجرای یک نود اعتبارسنجی برای ایمن‌سازی شبکه و کسب پاداش در ازای آن، ابتدا باید به یک کلاستر سولانا متصل شوید. این کلاسترها شامل کلاسترهای devnet، کلاسترهای شبکه‌ی آزمایشی و کلاسترهای بتا mainnet میشوند.
سولانا یک برنامه‌ي توکن نیز اجرا می‌کند. ایجاد توکن یا حساب از طریق این اپلیکیشن برای واریز اجاره و کارمزد تراکنش، به نماد SOL بومی نیاز دارد.
برنامه‌ی مبادله‌ی توکن سولانا، امکان دادوستد ساده‌ی جفت توکن‌ها را بدون دفترچه‌ي سفارش محدود متمرکز به‌وجود می‌آورد و یک فرمول ریاضی به نام «منحنی» (Curve) را پیاده‌سازی می‌کند، تا پویایی عادی بازار را تقلید نماید. سپرده‌گذاران در این استخر، نقدینگی را برای جفت توکن فراهم می‌کنند که این توکن به‌نوبه‌ی خود امکان اجرای معاملات با قیمت لحظه‌ای را فراهم می‌سازد.
در عوض، سپرده‌گذاران توکن‌های استخر را دریافت می‌کنند، که نشان‌دهنده‌ی مالکیت جزئی آنها در استخر است؛ و از طرف دیگر برنامه بخشی از توکن ورودی را به‌عنوان کارمزد برای خود نگه می‌دارد. سولانا پروتکل وام‌دهی را بر روی بلاکچین خود اجرا می‌کند که از پروتکل‌های وام‌دهی DeFi دیگر مانند Aave و Compound الهام گرفته شده است.
هم‌چنین می‌توانید SOL توکن بومی سولانا را به صرافی ارز دیجیتال خود اضافه کنید. برای دریافت کوین‌های SOL در بلاکچین سولانا، باید یک کیف پول ایجاد کنید. وقتی نوبت به کیف پول می‌رسد، سولانا از انواع مختلفی از جمله کیف پول اپلیکیشن یا کیف پول وب مبتنی بر مرورگر، پشتیبانی می‌کند، که تجربه‌ی کاربری آشناتری را ارائه می‌دهد. کاربران یا توسعه‌دهندگان پیش‌رفته می‌توانند از کیف پول‌های خط فرمان که از جدیدترین ویژگی‌های موجود در سولانا پشتیبانی می‌کنند، استفاده نمایند.
تاریخچه سولانا
منشاء سولانا به اواخر سال ۲۰۱۷ باز می‌گردد، زمانی که بنیان‌گذار آن «آناتولی یاکوونکو» پیش‌نویس وایت‌پیپری را منتشر کرد که جزئیات یک تکنیک جدید زمان‌سنجی برای سیستم‌های توزیع، به نام «اثبات تاریخ» (PoH) را شرح می‌داد. در بلاکچین‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم، یکی از محدودیت‌های مقیاس‌پذیری، زمان لازم برای رسیدن به اجماع در مورد ترتیب تراکنش‌ها است. آناتولی معتقد بود تکنیک جدید او می‌تواند فرآیند سفارش تراکنش‌ها را برای بلاک‌چین‌ها خودکار کند و یک قطعه‌ی کلیدی را فراهم کند که شبکه‌های رمزنگاری را قادر می‌سازد تا فراتر از قابلیت‌های خود در آن زمان مقیاس‌پذیر شوند.
آناتولی بعداً با همکار سابق خود در کوالکام به نام «گرِگ فیتزجرالد»، برای ایجاد یک شبکه بلاکچین واحد در «راست» (Rust) که از PoH به‌عنوان «ساعت داخلی» استفاده می‌کرد، شروع به همکاری نمود. این دو اولین شبکه‌ی آزمایشی داخلی (همراه با نسخه‌ی آزمایشی) و نسخه‌ی رسمی وایت پیپر پروژه را در فوریه‌ی ۲۰۱۸ منتشر کردند. «استفان آکریج»، یکی دیگر از هم‌تیمی‌های سابق آنها در کوالکام، پیشنهاد کرد که بارگذاری تأیید امضا در پردازنده‌های گرافیکی هم می‌تواند ظرفیت تراکنش (به‌عنوان مثال، مقیاس‌پذیری) را افزایش دهد.
آناتولی، گرگ و استفان و سه نفر دیگر را استخدام کرد تا شرکتی را تأسیس کنند که در نهایت به آزمایشگاه سولانا تبدیل شد. تیم مؤسس، شامل تعدادی از مهندسان سابق «اپل» به‌علاوه‌ی همکاران پیشین در کوالکام بود. آنها ابتدا پروژه را «لوم» (Loom) نامیدند؛ اما بعداً آن را به «سولانا» تغییر نام دادند، تا با راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه‌ي ۲ اتریوم، به‌نام «لوم نتورک» (Loom Network)، اشتباه نشود.
آزمایشگاه سولانا در سه‌ماهه‌ی دوم ۲۰۱۸ شروع به جمع‌آوری سرمایه برای ساخت شبکه‌ی رمزنگاری جدید خود کرد. بین آوریل ۲۰۱۸ و ژوئیه‌ی ۲۰۱۹، تیم کمی بیش از ۲۰ میلیون دلار از فروش توکن‌های خصوصی مختلف به دست آورد.
سولانا در مارس ۲۰۲۰، مدت کوتاهی پس از جمع‌آوری ۱.۷۶ میلیون دلار در حراج توکن عمومی که در CoinList میزبانی شده بود، در Mainnet Beta راه اندازی شد. پروژه‌ی شبکه‌ی «بتا» دارای قابلیت‌های تراکنش اولیه و پشتیبانی از قرارداد هوشمند بود. اما از آن‌جایی که سولانا هنوز در حال تعیین برنامه‌ی صدور مداوم خود بود، هیچ پاداشی در نظر گرفته نشد. برنامه‌ی فعلی این است که در سال ۲۰۲۱ از مرحله بتای فعلی خود به نسخه‌ی آماده‌تر تولید ارتقا یابد.
در حال حاضر، آزمایشگاه‌های سولانا یکی از مشارکت‌کنندگان اصلی شبکه‌ی سولانا هستند؛ در حالی که بنیاد سولانا به بودجه‌ی توسعه‌ی مداوم و تلاش‌های جامعه‌سازی کمک می‌کند.
ویژگی های سولانا
مشخصات و ویژگی‌های سولانا را می‌توان به دو گروه عمومی و مشترک با سایر رمز ارزها، و ویژگی‌های منحصربه‌فرد تقسیم کرد. سولانا در مورد فناوری بلاکچین رویکرد متفاوتی دارد و آن را از رقبا متمایز می‌کند. لیست این ویژگی‌ها را در ادامه مشاهده می‌کنیم.
- سولانا از مکانیزم اجماع «اثبات سهام» (PoS) استفاده می‌کند و تراکنش‌ها را مهر زمانی می‌گذارد تا کارآیی پلتفرم به حداکثر برسد؛ و به آن اجازه می‌دهد بین ۵۰ تا ۶۵۰۰۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند.
- سولانا برخلاف پروژه‌های مشابه مانند «پولکادات» و اتریوم ۲.۰، یک بلاکچین تک‌لایه است که عملیات را به هیچ زنجیره‌ی متصل دیگری واگذار نمی‌کند. بلاکچین سولانا با یک چشم‌انداز بلندمدت طراحی شده، و متشکل از یک تیم حرفه‌ای و باتجربه در همکاری با کوالکام، گوگل، اپل، مایکروسافت و دراپ‌باکس است.
- سولانا مبتنی بر فناوری‌های پایگاه داده‌ی مشابه است، که توسط گوگل و مایکروسافت نیز استفاده می‌شود. معماری این پایگاه داده از Filecoin – یک پروژه‌ی رمزنگاری ذخیره‌سازی غیر متمرکز داده – الهام گرفته شده است.
- سولانا از مکانیزم اثبات تاریخ (PoH) استفاده می‌کند که یک جزء اضافی در اجماع PoS به‌کار گرفته شده توسط پروژه است. PoH شامل فرآیند مهر زمانی تراکنش‌ها می‌شود که در یک بلوک جدید در زنجیره گنجانده شوند. هر ۴۰۰ میلی‌ثانیه یک بلوک جدید تولید می‌شود، که از SHA256 به‌عنوان مرجع برای مهرهای زمانی استفاده می‌کند.
- به همین ترتیب، سولانا به جای کار برای حل توابع هش، از خروجی‌های تکراری SHA256 یا مهرهای زمانی استفاده می‌کند که منجر به یک «تیک ساعت» می‌شود که هر تیک نشان‌دهنده‌ی ۴۰۰ میلی ثانیه است.
- نماد توکن اصلی سولانا SOL است و برای پرداخت هزینه در شبکه سوزانده می‌شود. علاوه بر این، SOL را می‌توان برای تبدیل شدن به یک نود بلاکچین در نظر گرفت.
- از مجموع ۵۰۰ میلیون SOL، ۳۶.۲٪ در چهار مرحله فروش به سرمایه‌گذاران خصوصی فروخته شد، در حالی که ۱۲.۸٪ به تیم سولانا اختصاص یافت. ۱۰.۴٪ از کل عرضه نیز به بنیاد سولانا و ۳۹٪ باقی‌مانده به‌عنوان پاداش نود اعتبارسنجی به جامعه‌ی سولانا اختصاص یافته است.
مزایای سولانا نسبت به رمز ارزهای دیگر
هر کدام از رمز ارزها و کوین‌های مجازی، به دلیل ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتشان، مزیت‌هایی نسبت به یک‌دیگر دارند. در این‌جا به مزیت‌های سولانا نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر می‌پردازیم.
- سولانا می تواند ۵۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه را با کارمزدهای بسیار کم (کمتر از ۰.۰۱ دلار) پردازش کند.
- سولانا با استفاده از «اثبات تاریخ» (Proof of History) و چندین نوآوری موفق دیگر، به سطوح بالایی از مقیاس‌پذیری دست یافته است.
- سولانا با داشتن میلیون‌ها کاربر، به صرفه‌جویی در مقیاس دست یافته، و هزینه‌های برنامه را بسیار پایین نگه داشته است.
- سولانا ترکیب‌پذیری بین پروژه‌ها را تضمین می‌کند. کاربران نیازی به برخورد با چند خرده‌سیستم یا سیستم‌های لایه‌ی ۲ را ندارند.
- سولانا، که به «قاتل اتریوم» معروف شده، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا به سرعت برنامه‌ها را با استفاده از بلوک‌های سازنده‌ی ترکیبی، آزمایش کرده و استقرار دهند. این سطح از ترکیب‌پذیری، در اتریوم بدون نیاز به مقابله با اصطکاک اضافی ناشی از مقیاس‌پذیری لایه‌ی ۲ یا راه‌حل‌های تقسیم‌بندی امکان‌پذیر نیست.
- سولانا به‌عنوان اولین بلاکچین واقعاً در مقیاس وب، ادعا می‌کند که از بیش از ۵۰۰۰۰ TPS (تراکنش در ثانیه) ایمن‌شده را توسط تنها ۲۰۰ نود پشتیبانی می‌کند، که این نسبت، سولانا را به سریع‌ترین شبکه‌ي بلاکچین تبدیل می‌نماید. سولانا این توان عملیاتی بالا را بدون تکیه بر راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری و تقسیم‌بندی لایه‌ی ۲ به دست می‌آورد. در مقایسه، شبکه‌ی اتریوم به‌طور متوسط تنها ۱۳ TPS دارد که سولانا را حدود ۳۸۰۰ برابر سریع‌تر از بزرگ‌ترین پلتفرم قراردادهای هوشمند می‌کند.
- سولانا به لطف پروتکل خود، مسلماً مقیاس‌پذیرترین اکوسیستم بلاکچین را در حال حاضر در بازار دارد. نقشه‌ی راه فعلی این شرکت، ۱ میلیون TPS و زمان بلوک ۱۵۰ میلی‌ثانیه را برای آینده پیش‌بینی کرده است.
- سولانا یکی از ارزان‌ترین اکوسیستم‌ها برای توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به DeFi است. میانگین کارمزد آن ۰.۰۰۰۲۵ دلار آمریکا در هر تراکنش است، در حالی که اتریوم به طور متوسط ۶.۸۵ دلار آمریکا در هر تراکنش دریافت می‌کند. با بهره‌مندی از ساختار کارمزد پایین سولانا، یک تراکنش ۱ میلیون دلاری حدود ۱۰ دلار آمریکا هزینه دارد، در حالی که همان تراکنش تقریباً ۳۰۰۰۰۰ دلار هزینه‌ی گاز در اتریوم خواهد داشت.
معایب سولانا نسبت به رمز ارزهای دیگر
البته هر کدام از ارزهای دیجیتال نسبت به رمز ارزهای دیگر معایب و کاستی‌هایی نیز دارند. موارد زیر را می‌توان به‌عنوان نقایص سولانا نسبت به کریپتو های دیگر در نظر گرفت.
- از آن‌جایی که بسیاری از پیاده‌سازی‌ها هنوز در انتظار راه‌اندازی در Mainnet Beta هستند، این شبکه به همان راحتی که تبلیغ می‌شود کار نمی‌کند. توسعه‌دهندگان باید پست‌های وبلاگ سولانا را پی‌گیری کنند تا اخبار به‌روزرسانی آن را دریافت نمایند.
- معماری شبکه‌ی سولانا برای مقیاس با پهنای باند و سخت‌افزار ایجاد شده است. اعتبارسنجی‌ها می‌توانند از هسته‌های GPU برای موازی کردن اجرا و کاهش زمان تأیید استفاده کنند، که سخت‌افزار مورد نیاز این فرآیند، کار با آن را پیچیده‌تر از پروتکل‌های رقیب می‌کند. طبق برآوردها، یک راه‌اندازی رضایت‌بخش نزدیک به ۵۰۰۰ دلار هزینه دارد.
- بنیاد سولانا گزارش‌های شفافیت ماهانه را برای روشن کردن فعالیت نمادین ماه قبل و هم‌چنین فعالیت مورد انتظار ماه آینده و سایر به‌روزرسانی‌های مربوط به SOL منتشر می‌کند. اما این گزارش شفافیت از دسامبر ۲۰۲۰ منتشر نشده است، که ممکن است نشانه‌ای از نگرانی سرمایه‌گذاران باشد. بنیاد سولانا بیانیه‌ای عمومی در مورد دلیل توقف گزارش‌ها ارائه نکرده است.
- در مقایسه با ۲۴۱۲۷۵ اعتبارسنجی شبکه‌ی اتریوم، اکوسیستم سولانا تنها توسط ۱۰۶۰ اعتبارسنجی، در زمان انتشار، ایمن می‌شود. این مسأله را تا حدی می‌توان به سخت‌افزار بالا برای اجرای یک نود اعتبارسنجی در سولانا نسبت داد. صرف‌نظر از بحث سخت‌افزار، این امر در کل باعث می‌شود سولانا در مقایسه با اتریوم غیر متمرکزتر باشد.
- نگرانی دیگر در مورد عدم تمرکز اکوسیستم، توزیع توکن SOL است. صندوق جامعه‌ی بنیاد سولانا ۳۸.۸۹٪ از کل عرضه‌ی SOL را در اختیار دارد، که در عمل انحصار این توکن‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در مقابل، بنیاد «کاردانو» تنها ۲۰ درصد از عرضه‌ی اولیه ADA را برای مشوق‌های توسعه‌ی فنی و تجاری نگه داشته است.
