پروژه‌هایی مانند اتریوم، EOS و موارد مشابه به دنبال تمرکززدایی اپلیکیشنها هستند. اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApp) داده‌های کاربر را نه تنها در یک سرور، بلکه در مکآن‌های مختلف امن نگه می‌دارند.
- وقتی قراردادهای هوشمند، یک ارز دیجیتال، یک بلاک چین و یک اپ با هم ترکیب شوند، نتیجه یک DApp است.
- DAppها مشابه اپلیکیشن‌های سنتی عمل می‌کنند؛ هرچند در نحوه‌ی انگیزه دادن به کاربران و نحوه‌ی ذخیره‌ی داده‌ها متفاوت هستند.
- DAppها مهم هستند زیرا زیرساخت پشت اپلیکیشن روی بلاک چین است. این به آن معنی‌ست که برای همه‌ی کاربران قابل مشاهده است
منشاء اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApps)
در حال حاضر، بسیاری از ما به‌شدت به اپلیکیشن های مورد علاقه‌ی خود در تلفن‌های همراه‌مان وابسته هستیم. هنگام استفاده از آن‌ها، اطمینان داریم که اطلاعات شخصی ما نزد ارائه‌دهندگان امن است. در واقع، سهم بزرگی از کسب‌و‌کارهای آنلاین به‌صورت رایگان به کاربران خود خدمات ارائه می‌کنند. در مقابل، کاربران (رسماً یا به‌صورت ناگفته) موافقت می‌کنند که داده‌های خود یا بخش‌هایی از آن‌ها را برای کسب سود به تبلیغ‌کنندگان بفروشند.
به عنوان مثال، ارائه‌دهندگان ایمیل «رایگان» را در نظر بگیرید. آگهی‌دهندگان اجازه دارند هنگام خواندن ایمیل‌هایتان به صندوق ورودی شما دسترسی داشته باشند، و از طریق ارسال تبلیغات هدفمند برای شما، درآمد کسب کنند. با وجود این که این رویه در همه‌جا رایج است: اما مورد انتقاد روزافزون قرار گرفته و باعث اعتراض بین‌المللی نیز شده که به بالاترین سطوح سیاسی رسیده است. چنین موردی در رسوایی داده‌های کمبریج آنالیتیکا در سال ۲۰۱۸ هم صادق بود، زمانی که داده‌های کاربران به‌طور گسترده از پروفایل‌های آن‌ها در بزرگترین شبکه‌ی اجتماعی جهان جمع‌آوری شده بود و به منظور تبلیغات سیاسی فروخته می‌شد.
علاوه بر این، موارد متعددی فاش شده است که در آن هکرهای کاربران، اطلاعات شخصی حساس میلیون‌ها کاربر را در پلتفرم‌های بین‌المللی استخراج کرده‌اند.
راه اندازی اتریوم در سال ۲۰۱۵ و ICO ها راه را برای اپلیکیشن های غیرمتمرکز هموار کرد که پتانسیل زیادی برای ارائه‌ي راه‌حل‌هایی برای این مشکل دارند.
اپلیکیشن غیر متمرکز چیست؟
اپلیکیشن های غیرمتمرکز بلاک چین یا «DApps» در اصل بسیار شبیه به اپلیکیشن هایی هستند که می‌شناسیم و دوست داریم، با چند تفاوت کلیدی. از آن‌جایی که DApp ها به شبکه‌های بلاک چین مانند اتریوم گره خورده‌اند، یک کپی از داده‌ها در تمام رایانه‌های یک شبکه‌ي بلاک چین ذخیره می‌شود. این بدان معناست که طبق تعریف، هیچ فرد یا گروهی یک DApp را کنترل نمی‌کند.
در ابتدایی‌ترین مفهوم، DApp یک اپلیکیشن کامپیوتری است که به‌صورت واقعی وجود دارد و روی بلاک چین اجرا می‌شود. همه‌ی اپلیکیشن‌های وب از دو جزء تشکیل شده‌اند - یک ظاهر (فرانت‌اند در رایانه‌ی شما) و یک باطن (بک‌اِند در سرورهای مربوطه). تفاوت اپ‌های سنتی با DApp در این است که مؤلفه‌ی بک‌اند روی بلاک چین قرار دارد.
برخلاف اپلیکیشن‌های سنتی، DAppها نیز مانند اتریوم و بیت‌کوین توسط کاربران کنترل می‌شوند و به‌وسیله‌ی آن‌ها تأمین مالی می‌گردند.
مرورگر Brave
مانند اکثر اپلیکیشن‌هایی که امروزه استفاده می‌شوند، DApps را می‌توان بای ساختن اپلیکیشن‌های مختلف، از بازی‌ها گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و حتی مرورگرها، استفاده کرد. به زبان ساده، DApp ها تفاوت چندانی با سایر شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین مانند بیت کوین ندارند. یک شبکه‌ی غیرمتمرکز توسط گروهی از افراد همتا که برای تلاش‌هایشان بر اساس اجماع شبکه، پول می‌گیرند، اداره و ایمن نگه داشته می‌شود.
به مثال مرورگر برگردیم، در سال ۲۰۱۶، مرورگر Brave به عنوان اولین مرورگری که پرداخت‌های خود به کاربران را با توکن ERC20 بومی خود به نام «توکن توجه اولیه (BAT: Basic Attention Token)» انجام می‌داد، راه اندازی شد. مرورگر Brave اساساً مانند سایر مرورگرها به نظر می‌رسد و عمل می‌کند. در واقع «بریو» بر اساس همان ساختاری کار می‌کند که گوگل کروم عمل می‌کند: می‌توانید آن را به آدرس ایمیل خود پیوند دهید، و حتی بوک‌مارک‌های خود را از مرورگر دیگری دریافت کنید.
مرورگر Brave از طریق مسدود‌کننده‌ی تبلیغات خود، تبلیغات و ردیاب‌های خارجی را مسدود می‌کند. با این حال، به کاربران این امکان ارائه می‌شود که تبلیغات خاصی را مشاهده کنند که قادر به ردیابی رفتار کاربر نیستند، بنابراین به حریم خصوصی کاربر احترام می‌گذارند. کاربرانی که برای دیدن تبلیغات پاپ‌آپ هدفمند داوطلب می‌شوند، درآمدی به‌دست می‌آورند که آن را به‌شکل توکن توجه اولیه (BAT) دریافت می‌کنند.
از نظر ردیابی، مرورگر فقط رفتار گشت‌وگذار کاربران را برای تبلیغات نمایش‌داده‌شده در Brave تجزیه و تحلیل می‌کند. تمام داده‌ها در بلاک چین اتریوم ذخیره شده و بین هزاران رایانه توزیع می‌گردد. این نشان می‌دهد که بر اساس نحوه‌ي ذخیره و استفاده‌ی آن‌ها از داده‌های شخصی شما در بلاک چین، DApps ممکن است نقطه‌عطف مهمی در برقراری مجدد حریم خصوصی باشد.
چگونه می‌توانم از DApp استفاده کنم؟
با چند کلیک، کاربران بالقوه می‌توانند یک کیف پول ارز دیجیتال، مانند MetaMask، که با Firefox، Brave و سایر مرورگرهای پرکاربرد کار می‌کند، را درون مرورگر ایجاد کنند. کیف پول MetaMask شبیه به Apple-Pay است. می‌توان از آن برای ذخیره، ارسال و دریافت توکن‌های اتر، ERC20 و بسیاری از توکن‌ها در بلاک چین اتریوم استفاده کرد.
پس از انتقال اتر به کیف پول، کاربران می‌توانند از وجوه خود برای پرداخت خدمات آنلاین یا دسترسی به DApps با توکن‌های اتر و ERC20 استفاده کنند؛ یک مثال آن می‌تواند بازی CryptoKitties باشد.
اپلیکیشن های غیر متمرکز و شبکه های اجتماعی
DApp ها در شبکه‌های اجتماعی مانند Steem نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. Steem یک شبکه اجتماعی است که بر روی بلاک چین اختصاصی خود اجرا می‌شود و به کاربران برای پست‌هایشان و تعامل با سایر کاربران، از طریق رمزارز بومی خود STEEM پاداش پرداخت می‌کند. «استیم» را مانند فیس بوک روی یک بلاک چین در نظر بگیرید، با این تفاوت که داده‌های شما همیشه رمزگذاری شده و برای استفاده از آن پول دریافت می‌کنید. اگرچه «استیم» هنوز یک سرویس در مراحل اولیه است، اما پیش از این هم به دلیل این واقعیت که تبلیغات-محور نیست، تا حدی مورد توجه قرار گرفته است.
مقیاس پذیری DApps
ریسک اصلی موجود در DAppها، مانند سایر اپلیکیشن های بلاک چین، در این واقعیت نهفته است که شبکه‌ها هنوز در برابر هک آسیب‌پذیر هستند. هم‌چنین، در حال حاضر، شبکه‌ها قادر به افزایش مقیاس برای پشتیبانی از تعداد زیادی کاربر نیستند.
برای مثال بازی CryptoKitties را در نظر بگیرید، یک بازی شبیه به نسخه‌ی آنلاین کارت‌های پوکمون، با این تفاوت که کارت‌ها گربه‌های منحصربه‌فرد هستند. زمانی که CryptoKitties (یکی از اولین بازی‌های جهان مبتنی بر فناوری بلاک چین) در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد، در اوج محبوبیت بازی، ۱.۵ میلیون نفر به بازی پیوستند - درک آن آسان، و نسبتاً اعتیادآور بود.
بازی «کریپتوکیتیز» (CryptoKitties)
با این حال، تاریخچه‌ي CryptoKitties نشان داد که در حال حاضر DAppها هنوز برای دوران درخشان خود آماده نیستند. مدت کوتاهی پس از عرضه، بازی شروع به کاهش قابل توجه سرعت کل شبکه اتریوم کرد. هر بار که کاربران یکی از گربه‌های دیجیتال خود را می‌خریدند یا می‌فروختند، یک تراکنش به بلاک چین اتریوم ارسال می‌شد. در نتیجه، CryptoKitties مجبور شد قیمت‌های گربه‌های دیجیتال خود را فقط برای انجام تراکنش‌ها افزایش دهد، که این کار به نوبه‌ی خود باعث می‌شود که استخراج‌کنندگان اتریوم تراکنش‌های خود را بالاتر از دیگران ترجیح دهند، و باعث بروز مشکل تمرکزگرایی شد. با این حال، شکاکان نیازی به نگرانی برای مدت طولانی نداشتند. پس از کاهش قابل توجه قیمت بیت کوین در ابتدای سال ۲۰۱۸، استقبال از CryptoKitties نیز به طور قابل توجهی کاهش یافت.
هک DAO و اتریوم کلاسیک
فراتر از مسأله‌ی مقیاس‌پذیری، DAppها اساساً دو ریسک عمده دیگر را به همراه دارند. مانند سایر شبکه‌ها، آن‌ها نیز می‌توانند به‌طور بالقوه هک شوند. علاوه بر این، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز به اجماع عواملی که شبکه را اجرا می‌کنند بستگی دارد. این در چیزی که به عنوان «هک DAO» شناخته می‌شد آشکار شد.
DAO (مخفف «سازمان مستقل غیرمتمرکز») یک اپلیکیشن DApp بود که در سال ۲۰۱۶ روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شد، و مانند یک صندوق سرمایه‌گذار عمل می‌کرد، البته غیرمتمرکز. همه‌ی قوانین و اقدامات صندوق در قراردادهای هوشمند آن کدگذاری می‌شد. پس از ICO اولیه خود در سال ۲۰۱۶، DAO توانست ۱۶۸ میلیون دلار در اتر جمع‌آوری کند.
متأسفانه، پس از اینکه هکرها متوجه ضعف قابل توجهی در کدهای DAO شدند، این اپلیکیشن قربانی یک حمله‌ی قرارداد هوشمند شد، که به هکرها اجازه داد ۵۰ میلیون دلار (۳.۶ میلیون اتر) از وجوه آن سال را سرقت کنند. همان‌طور که ممکن است بدانید، هنگامی که قراردادهای هوشمند فعال می‌شوند، تقریباً غیرممکن است که آن‌ها را به هر شکلی تغییر دهید، به همین دلیل این باگ بسیار جدی بود.
از آن‌جایی که در آن زمان DAO ۱۵ درصد از کل اتر را در اختیار داشت، توسعه‌دهندگان اتریوم نگران تأثیر این رویداد بر شبکه‌ی اتریوم شدند. با این حال، انجمن پشت اتریوم نتوانست روی یک راه حل واحد به توافق برسد. به همین دلیل، بنیاد اتریوم که شامل برخی از شناخته‌شده‌ترین توسعه‌دهندگان شبکه بود، تصمیم به هارد فورک اتریوم گرفت.
از یک طرف، هارد فورک اثر هک روی بلاک چین را باطل کرد. از سوی دیگر، این واگرایی از بلاک چین اصلی اتریوم منجر به بروز شکافی در جامعه‌ی اتریوم شد. گروه دوم در جامعه‌ی اتریوم، هارد فورک را بر این اصل رد کردند که بلاک چین تغییرناپذیر است و نمی‌توان آن را تغییر داد. این‌گونه بود که ارز دیجیتال اصلی اتریوم به «اتریوم کلاسیک» تبدیل شد.
آینده DApps
به احتمال بسیار زیاد، ۱۰۰ میلیون کاربر بعدی ارزهای دیجیتال نه به این دلیل که عاشق ارزهای دیجیتال هستند، بلکه به این دلیل که می‌خواهند از یک شبکه‌ی اجتماعی، مرورگر یا بازی مبتنی بر بلاک چین استفاده کنند، وارد این فضا می‌شوند که نامش را شنیده‌اند، و بر حسب اتفاق برای ورود به این اپلیکیشن، به ارزهای دیجیتال نیاز دارد.
به طور خلاصه، DAppها هنوز در روزهای اولیه‌ی خود هستند، اما احتمالاً مرحله‌ی تکامل منطقی بعدی اپلیکیشنها و سرویس‌های آنلاین فعلی ما به حساب نمی‌آیند، زیرا این اپلیکیشنها نحوه‌ی استفاده از داده‌های ما و نحوه‌ی کسب درآمد و مبادله‌ی آنلاین پول در آینده را دوباره تعریف می‌کنند.
(منبع: https://www.bitpanda.com/)