معرفی ارز دیجیتال بیت کوین
بیت کوین اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال است که با استفاده از یک پروتکل غیر متمرکز، و رمزنگاری‌شده به نام «بلاک چین»، که بهطور دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود، تبادل ارزش‌های همتابههمتا را در حوزه دیجیتال امکان‌پذیر می‌سازد.
بیت کوین (همانند ارزهای دیجیتال دیگر) شکلی از پول دیجیتال است که اولاً مستقل از هر دولت، ایالت یا مؤسسه‌ی مالی‌ای وجود دارد؛ دوم، می‌تواند بدون نیاز به یک واسطه‌ی متمرکز در سطح جهانی منتقل شود؛ و سوم، دارای یک سیاست پولی شناخته شده است، که مسلماً نمی‌توان آن را تغییر داد.
اما در یک سطح عمیق‌تر، حتی میتوان بیت کوین را به‌عنوان نماد یک سیستم سیاسی، فلسفی و اقتصادی توصیف کرد. این مفهوم به مدد ترکیبی از ویژگی‌های فنی که در بیت کوین به‌صورت یک‌پارچه درآمده‌اند: مجموعه‌ی گسترده‌ای از شرکت‌کنندگان و ذی‌نفعان در تجارت آن، و فرآیند ایجاد تغییرات در پروتکل‌های تجاری حاصل شده است.
کاربرد کلمه‌ی «بیت کوین» می‌تواند هم به پروتکل نرمافزار بیت کوین، و هم به واحد پول دیجیتالی اشاره کند که با نماد تیک‌دار «BTC» نشان داده می‌شود.
تاریخچه بیت کوین
روز ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ رساله‌ای منتشر شد که در آن فلسفه‌ی رمز ارزها و بیت کوین کامل و جامع توضیح داده شده بود، و هم‌زمان نسخه‌ی اول بیت کوین نیز ارائه داده شد. البته در همان زمان هم بود که بلاک‌چین معرفی و راه‌اندازی شد، تا بستری برای انجام معاملات امن بیت کوین باشد.
طبیعتاً در آن زمان بیت کوین به‌شدت ارزان بوده: صفر دلار! اولین قیمتی که برای بیت کوین ثبت شد سال ۲۰۰۹ بود که ۰.۰۰۰۸ دلار قیمت‌گذاری شد؛ اما بیت کوین اولین افزایش قیمتش رو در سال ۲۰۱۰ تجربه کرد که از ۰.۰۰۰۸ به ۰.۰۸ دلار (۸ سنت) رسید.
شروع محبوبیت بیت کوین با بی‌اعتمادی مردم به بانک‌ها بود. در سال ۲۰۰۸ بحران مالی شدیدی گریبان آمریکا را گرفت، و ارزش پول مردم در بانک‌ها به‌شدت نزول کرد. همین باعث شد مردم بی‌اعتمادی عمیقی نسبت به بانک‌ها و دولت پیدا کنند. در آن شرایط داشتن یک پول همتابه‌همتای (peer-to-peer) بین‌المللی امن بدون وابستگی به بانک‌ها، می‌تونست جذاب‌ترین گزینه برای مردم باشد؛ و بیت کوین دقیقاً همان گزینه بود.
اما این که ایده‌ی بیت کوین از کجا پیدا شد و از چه کسی بود را میتوان یکی از رازهای دوران معاصر در نظر گرفت. بیت کوین از نظر ارزش بازاری، بهترین ارز دیجیتالی و رمزگذاری‌شده در دنیاست؛ اما هنوز هم رمز و راز زیادی در اطرافش وجود دارد؛ برای نمونه این که مخترعش چه فرد یا افرادی بوده‌اند. تقریباً هیچ اطلاعاتی در مورد این فرد یا افراد وجود ندارد، غیر از یک اسم: «ساتوشی ناکاموتو». هیچ‌کس حتی فردی با این نام را نمی‌شناسد؛ اما تنها می‌دانیم که در تاریخ ۲۰۰۸/۸/۱۸ سایت bitcoin.org توسط این اسم (ساتوشی ناکاموتو) ثبت شده و در جاهای دیگر نیز شرکت بیت کوین را با همین اسم می‌شناسند.
البته افراد زیادی وجود دارند که ادعا کرده‌اند همان ساتوشی ناکاموتوی معروف هستند؛ اما هیچ‌یک نتوانسته‌اند این موضوع را ثابت کنند. در همین حین، نکته‌ای که متخصصان تجارت دیجیتال به آن رسیده‌اند این است که پنهان ماندن صاحب واقعی اسم مستعار «ساتوشی ناکوموتو»، و رازآلود ماندن هویت او، یکی از عوامل محبوبیت و ارزش بالای بیتکوین است. این بدان معناست که اگر هویت واقعی ناکاموتو مشخص شود، می‌تواند بر ارزش بیتکوین در بازار تأثیر منفی بگذارد.
ویژگی های بیت کوین
مشخصات و ویژگی‌های بیت کوین را میتوان به دو گروه عمومی و مشترک با سایر رمز ارزها، و ویژگی‌های منحصربه‌فرد تقسیم کرد. لیست این ویژگی‌ها را در ادامه مشاهده می‌کنیم.
- تمرکز زدایی و عدم دخالت هیچ دولت، بانک یا نهاد متمرکز. به این ترتیب، هم معاملات و هم قیمت‌گذاری بیت کوین بدون واسطه، بدون اعمال نظر یا اعمال قدرت عواملی غیر از فاکتورهای بازار و عرضه و تقاضا انجام می‌گیرد.
- سرعت بالای تبادلات و تراکنش‌ها. معاملات جهانی این ارز دیجیتال در مقایسه با ارزهای فیات بسیار سریعتر و در عرض چند دقیقه انجام می‌شود.
- غیرقابل لغو و غیر قابل بازگشت بودن تراکنش‌ها. زمانی که معامله‌ای از طریق رمز ارزها و روز بلاک‌چین انجام شود، قابل برگشت نیست؛ به این معنا که پس از پرداخت وجه به‌شکل بیت کوین، معامله را دیگر نمی‌شود به هم زد و پول را پس گرفت (مگر آن که طرف مقابل رضایت دهد که بیت کوین را به طرف اول بازپس بدهد). این ویژگی باعث امن‌تر شدن معاملات بین‌فردی و تضمین انجام تراکنش می‌شود.
- شفافیت انجام تراکنش‌ها. هر والِت (یا کیف پول مجازی) دارای یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است. کلید خصوصی فقط در اختیار خود فرد قرار دارد، در حالی که کلید عمومی در اختیار تمام افرادی است که روی بلاک‌چین حضور دارند. به این معنا که تراکنش‌های هر کدام از والت‌ها برای افراد و سیستم‌های حاضر در بلاک‌چین، شفاف و قابل مشاهده است.
- ناشناس بودن هویت افراد. با وجود شفافیت تراکنش‌ها روی بستر بلاک‌چین، ردیابی افراد از طریق آدرس‌های کیف پول غیرممکن است. این یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های بیت کوین است که امنیت هویتی و رعایت حریم خصوصی افراد را به دنبال دارد. به همین دلیل این رمز ارز قابل سرقت هم نیست.
- انتقال ساده و تبادلات آسان. شما فقط کافی‌ست به اینترنت و سایت‌های صرافیهای ارزهای دیجیتال دسترسی داشته باشید و هرجای دنیا و با هر کسی که تمایل دارید به تبادل بیت کوین بپردازید.
- اصل اثبات کار (pow). بیت کوین برای تأیید تراکنش های خود روی بلاک‌چین بدون نیاز به شخص ثالث، از پروتکل «اثبات کار» استفاده می‌کند.
- کارمزد اندک. تراکنش‌های بیت کوین روی بلاک‌چین با کارمزدی بسیار اندک و بدون دریافت مالیات انجام می‌شود.
- دور زدن تحریم‌ها. به دلیل ناشناس بودن هویت کاربران و عدم ردیابی دو طرف تراکنش‌ها، کشورهایی مثل ایران که دچار تحریم اقتصادی هستند میتوانند بدون ترس از جریمه‌های مالی از سوی تحریم‌کننده‌ها، از این ارز دیجیتال برای نقل و انتقالات مالی و معاملات بین‌المللی استفاده کنند.
- حمل راحت‌تر و امن‌تر. بیت کوین (همانند سایر رمز ارزهای دیجیتال) مابه‌ازای فیزیکی ندارد و در کیف‌پول‌های مخصوص خود ذخیره می‌شوند. در این حالت نسبت به پول‌های فیات و اسکناس‌های فیزیکی، راحت‌تر قابل حمل هستند.
مزایای بیت کوین نسبت به رمز ارزهای دیگر
هر کدام از رمز ارزها و کوین‌های مجازی، به دلیل ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتشان، مزیت‌هایی نسبت به یک‌دیگر دارند. در این‌جا به مزیت‌های بیت کوین نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر می‌پردازیم.
- میتوان از بیت کوین برای خرید کالا و هر گونه پرداخت مالی دیگر استفاده کرد.
- بیت کوین به دلیل آن که اولین و بزرگ‌ترین ارز دیجیتال جهان است، آینده‌ی خوبی پیش روی خود می‌بیند، و بر اساس پیش‌بینی‌های کارشناسان ارز دیجیتال، می‌تواند منبع سرمایهگذاری تقریباً مطمئنی برای آینده نیز باشد.
- نقدشوندگی و شناوری بالای بیت کوین باعث شده که نسبت به رمز ارزهای دیگر مورد استقبال بسیار زیادی برای ترید قرار بگیرد.
- بیت کوین رتبه‌ی اول باارزش‌ترین رمز ارز دنیا را به خود اختصاص داده و به نظر نمی‌رسد در آینده‌ی نزدیک این رتبه با تهدید ارزهای دیجیتال دیگر روبه‌رو شود.
- به دلیل استفاده از فناوری بلاک‌چین مختص خود، از امنیت بسیار بالایی برخوردار است.
- باز بودن و در دسترس بودن بیت کوین برای ترید در تمام ساعات شبانه‌روز و تمام روزهای هفته.
معایب بیت کوین نسبت به رمز ارزهای دیگر
البته هر کدام از ارزهای دیجیتال نسبت به رمز ارزهای دیگر معایب و کاستی‌هایی نیز دارند. موارد زیر را میتوان به‌عنوان نقایص بیت کوین نسبت به کریپتو های دیگر در نظر گرفت.
- ساده نبودن کار با شبکه‌ی بیت کوین، که باعث می‌شود زمان زیادی برای یادگیری چه‌گونگی کارکرد بیت کوین صرف شود؛
- قیمت ناپایدار و نوسان (volatility) بالا، که اکثراً می‌تواند باعث زیان‌های شدید سرمایه‌گذاران شود.
- عدم استقبال کامل کسب‌وکارها از بیت کوین و مخالفت سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران تمرکزگرا با استفاده از این رمز ارز؛
- نیاز به تبدیل به ارزهای فیات، تا زمانی که یک سیستم جهانی خرج کردن بیت کوین به‌وجود بیاید؛
- خطر اشکالات فنی در سیستم والت‌ها و از بین رفتن دسترسی همیشگی به بیت کوین های درون آن‌ها؛
- میتوان پیش‌بینی کرد که بالا رفتن قیمت بیت کوین هم‌چنان ادامه خواهد داشت؛ اما به نظر می‌رسد روزهای رشد و صعود شارپ و بسیار سریع این رمز ارز (نسبت به پنج سال گذشته‌ی بیت کوین و رمز ارزهای جوان‌تر و سرحال‌تر) به سر آمده است.
- بیت کوین اگرچه اکنون با اختلاف بسیار زیادی، مطمئن‌ترین کریپتو است؛ اما این رمز ارز رقبای بسیار زیادی دارد که برخی از آن‌ها کاربردها و عمل‌کردهای بهتری دارند؛ هیچ محدودیتی هم برای اضافه شدن رمز ارزهای جدید با تکنولوژی‌ها و کاربردهای جدیدتر وجود ندارد.
- استفاده از فناوری اجماع «اثبات کار»، که در برابر پروتکل «اثبات سهام»، عموماً روش ضعیف‌تری برای تأیید تبادلات روی بستر بلاک‌چین محسوب می‌شود.
